Weggaan is een ding - maar hoe komen we terug?

De kaart van Inland Waterways of Europe is in deze blog al eerder langs gekomen als such stuff as dreams are made of. Een van die dromen heeft al een ontnuchterd ontwaken opgeleverd.


Deze reis doet me denken aan wat ooit iemand zei over het speciale karakter van private equity, de bedrijfstak waar ik een aantal jaren in heb meegedraaid. Het is net als inbreken, zei hij - binnenkomen is niks; er goed weer uit komen, dat is de kunst.


Wij hebben ons al vele malen in Odessa gewaand, met het besef dat ergens in noordwestelijke richting, op 3500 kilometer afstand, plaatsen waren als Doorn, Prinsenbeek en Rotterdam, waar we heen heen terug zouden moeten, en wel liefst in gezelschap van de Anna Koosje. Op een goeie dag liep ik met die kaart in de hand naar Rob toe, nadat we het erover gehad hadden dat het eigenlijk niet zo spannend is om heen en terug via dezelfde weg te doen. Rob, ik heb wat ontdekt, zei ik. Zie je dat je bij Bratislava naar het noorden kunt en dan doorsteken naar de Oostzee? Dat gaan we doen!

Rob was eventjes net zo enthousiast als ik. Totdat ik wat meer informatie over mijn gevonden droomverbinding tegenkwam. De naam was niet zo schokkend - het was de Donau-Oder-Elbe verbinding. Een ander feitje van betekenis was, dat de hele verbinding niet bestaat. Op de kaart stond hij rood aangegeven, en dat bleek zoveel te betekenen als "geprojecteerd". Dat blijkt te kloppen. Al 250 jaar worden er plannen gemaakt en zelfs uitvoerend werk verricht, maar het project ligt stil. Zo de website uitlegt, wordt het project gezien als een groot belang voor de Tsjechische Republiek. Als enige van de 27 landen van de Europese Unie heeft dat geen open verbinding, rechtstreeks of via kanalen, met de zee. Omdat vervoer over water aanzienlijk goedkoper is dan over de weg, en de eindprijs van producten op de Tsjechische markt typisch voor 40-60% uit transportkosten bestaat, betekent dit een rem op de economische ontwikkeling van het land.
Heel opmerkelijk is dat er ook gedurende de hele twintigste eeuw aan het project is gewerkt, dus ook onder de communistische regimes. Die lijken zelfs de drijvende kracht te zijn geweest, want in 1989, het jaar dat de Berlijnse muur viel, hield alles op. Dat wil zeggen op het gebied van de uitvoering. Op beleidsniveau schijnt er nog wel van alles te gebeuren, zoals in 2011 een overeenkomst met Polen, waarmee met name de Oder-tak wat dichter bij realisatie lijkt te komen. Die is ook makkelijker aan te leggen dan de verbinding met de Elbe, waarvoor je vanuit de Donau 250 meter omhoog moet en terug omlaag. Voor de Oderverbinding is dat de helft. Op dit kaartje is trouwens mooi te zien hoe kanalenbouwers voor hun graafpartijen over bergruggen heen moeten, maar dan wel de laagste plek opzoeken. De Elbeverbinding zou bij de Moravische Poort een doorsteek maken tussen de Sudeten en de westelijke Karpaten. Voor die naam alleen al zou je er doorheen willen.
Maar het komt helaas niet op tijd klaar voor de terugtocht van de Anna Koosje...


Een andere verbinding waar we naar hebben gekeken, gaat vanaf de Zwarte Zee via de Dnepr door Oekraïne naar het noorden. Je komt daar langs boeiende plaatsen als Kiev, en Chernobyl, en je komt uit in Belarus. Daar ligt een oud verbindingskanaal met de Poolse rivier de Boeg. Van daaruit kom je via de Visla uit in Gdansk, en dan ben je in de Oostzee en bijna weer thuis. Alleen, klein probleempje, er ligt aan de Poolse kant van het Dnepr-Boegkanaal, tegenover Brest, een dam in de rivier. Ik heb het ons kaartenprogramma ook al gevraagd: stel, je ligt in de haven van Brest en je wilt naar Gdansk, hoe doe je dat? Antwoord: via Gibraltar!


Tja, en dan is er nog de Wolga, en zo via Rostov, Volgograd, Saratov, Samara, Kazan en Niznij Novgorod naar Sint Petersburg. Hoe avontuurlijk moet je willen zijn in dit stadium van het leven? Hoe lang wil je weg van huis, waar het ook zo mooi en goed is?


Kortom, zoals al eerder gezegd, het ziet ernaar uit dat we aan het eind van onze reis gewoon de steven keren en weer de Donau op klauteren. "Bergfahrt" noemen de Duitsers dat.