Wachau

We zijn even een paar dagen uit de lucht geweest door problemen met de internetaansluiting. Maar die doet het weer, dus hier is een nieuwe episode van ons avontuur.

Torpedoboei

Het gaat nu geweldig hard, stroomafwaarts op een echt hele grote rivier. Zonder bijzondere inspanning. Het stroomt hier zò hard dat ze de boeien maar bij voorbaat plat hebben gelegd, als een soort torpedo's. Zo kwamen we in een paar dagetappes van Passau, naar Linz, naar Mauthausen, naar, gisteren, Melk. Vanavond liggen we dicht bij Wenen.

Zojuist hebben we het traject afgelegd waarop menigeen had gehoopt toen hij zich aanmeldde voor een deel van deze tocht, de Wachau. Dat is het gebied tussen Melk, bekend van de enorme abdij die daar over de Donau uitkijkt, en Krems, de hoofdstad van de wijnbouw in Niederösterreich. De rivier kronkelt zich tussen hoge bergen door, en ondanks de stroomsnelheid zijn er hier en daar nauwe en ondiepe plekken waar je erg moet opletten. De combinatie van het AIS, het Automatic Identification System dat intussen ieder groot schip aan boord heeft, zelfs de armste Oost-Europeanen, ons computerkaartprogramma PC Navigo, en de ongelooflijk gedetailleerde papieren kaarten van de Belgische kartograaf Pierre Verberght, bieden een enorm houvast.

Het AIS zendt de hele tijd positie en koers uit van alle schepen die op het systeem zijn aangesloten. Bij ons worden die posities doorgestuurd naar de PC Navigokaart van het gebied waar we varen, die we ook nog op iedere gewenste schaal kunnen in- of uitvergroten. We kunnen dus een opvarend schip al kilometers van tevoren op onze kaart zien aankomen, terwijl we bij een grotere zoomfactor tegelijk kunnen zien hoe dicht we bij de oever mogen komen. We zijn sowieso de hele tijd aan het melden dat we bij kilometer zus of zo bezig zijn zu Tal te varen, de opvaart pikt dat op en geeft aan dat hij bakboord-bakboord, dus met gewoon rechts houden wil passeren, of stuurboord-stuurboord. "Linke Seite" heet dat hier, in het uiterst functionele en beperkte vocabulaire van de riviervaart. Je hoeft ook niet naar iemands geestesgesteldheid te vragen, of naar zijn schoonfamilie, dus met honderd woorden kun je alles zeggen wat er nodig is.

De Wachau dus, ieders favoriete traject, werelderfgoed en niet voor niets. Maar het is maar 36 kilometer rivier, en daar ben je bij de huidige stroomsnelheid binnen twee uur doorheen. We zijn dus aan het einde maar even in Krems gestopt. We vroegen op een straathoek of er hier ook ergens goed wijn te kopen viel, maar dat was een domme vraag. Natuurlijk, en ongeveer overal! Onder andere bij het voormalige capucijnerklooster Und, waar nu een hotel van Relais et Châteaux in zit, een vinotheek en een wijnakademie.

De gemeente Krems heet eigenlijk Krems Und Stein, met drie hoofdletters, want niet Krems und Stein. Und was een aparte gemeente rondom het klooster, tussen Stein en Krems, dat voluit Sancta Maria ad undas heette. Een soort Stella Maris maar dan van de rivier. Undas, vandaar Und.

Niet alleen het natuurlijke landschap is hier indrukwekkend, ook de dichtheid van cultuurmonumenten en herinneringen aan de Europese geschiedenis. Willendorf bijvoorbeeld, daar kwamen we langs, de plek waar de Venus van Willendorf sinds de steentijd heeft begraven gelegen. Een nietig kalkzandstenen beeldje van 11 centimeter hoog, zò bescheiden, zò nadrukkelijk moeder, dienstbaar aan het leven, zo totaal anders dan de ongenaakbare Venus van Milo met haar bevallige fotomodellenlijf. En allebei aspecten van vrouwelijkheid.

Maar ook kwamen we iets eerder stroomopwaarts langs Mauthausen, de plek van een berucht concentratiekamp van de Nazi's. En natuurlijk Melk.

Overigens tip voor Hollanders: de plaatsnaam Melk spreek je anders uit dan de zuiveldrank. Dat is melluk. Melk is Melkkar minus ar. Laat ik jullie niet weer horen over de abdij van Melluk! :-)

Sluis Melk, en abdij

De abdij is enorm. Het complex is van de Benedictijner orde, maar wat het uitstraalt is absoluut geen ingetogen en toegewijde eenvoud. Wie het nadert, raakt onder de indruk van rijkdom en superioriteit, om niet te zeggen macht. Verder is het zo indrukwekkend omdat het aus einem Guss is neergezet, uit één grootse visie. Dìt moest het worden, niet anders, niet groter maar zeker niet kleiner. Niet het gedoe dat je bij veel oude stadskerken ziet. Vaak begon men daar met een plan, maar dan raakte het geld op en werd er later weer verder gebouwd door anderen met een ander concept en andere middelen. Niet hier in Melk. Compromisloos, geld speelt geen rol. Ja, het is macht die steunt op rijkdom. Het maakt je nieuwsgierig naar de bouwheer-abt, wat voor man dat is geweest en in welk politiek en economisch getij hij dit voor elkaar heeft gekregen. 

Anna Koosje voor de abdij Melk

Ken Follett heeft een pakkend boek geschreven, Pillars of the Earth, over de bouw van een middeleeuwse kathedraal in Engeland. Over Melluk is vast ook een verhaal te schrijven, vol liefde en vijandschap, schurken en heiligen. En natuurlijk is dat ook allang gebeurd.